Alat Muzik Tradisional Melayu

Assalamualaikum...

Semalam saya telah menulis mengenai tarian Melayu. Jadi hari ini saya akan menulis pula mengenai alat muzik. Tidak lengkap rasanya tarian tanpa muzik kan? Ibarat isi dengan kuku. Canggung pula jika sesebuah tarian ditarikan tanpa diiringi oleh alunan muzik yang mengasyikkan. Kali ini saya akan memperkenalkan beberapa alat muzik yang sering digunakan oleh masyarakat Melayu. Antara alat muzik tersebut ialah gambus, rebab, gong, rebana, serunai, caklempong.

Gambus

Gambus ialah sejenis alat muzik tradisional dari Timur Tengah. Alat muzik ini mempunyai 12 tali tangsi manakala badannya membujur bulat seakan-akan labu air dengan belakangnya yang melengkung. Lehernya ialah persambungan dari badannya. Cara memainkan gambus ini sama seperti bermain gitar. Gambus digunakan semasa persembahan Ghazal atau tarian Zapin.

Rebab

Rebab merupakan alat muzik yang tertua dalam sejarah permainan muzik tradisi Melayu. Rebab juga dikenali sebagai anak umbang dalam kalangan bomoh-bomoh melayu. Pada awalnya, rebab digunakan sebagai alat perubatan tradisi yang disebut sebagai main peteri. Gesekan rebab menjadi penawar kepada pesakit. Perubatan cara ini disokong kuat oleh jampi daripada bomoh.

Bentuk rebab secara kasarnya terbahagi kepada 3 bahagian iaitu pangkal, leher dan kepala. Ukuran tingginya antara 7.55sm hingga 8.5 sm. Alat muzik ini menjadi alat penting dalam persembahan Mak Yong hinggakan dalam persembahan tersebut terdapat satu babak dipermulaannya yang dikenali sebagai menghadap rebab.

Gong

Gong diperbuat daripada besi. Terdapat juga gong yang diperbuat daripada gangsa bercampur timah. Jenis gong yang biasa digunakan dipanggil sebagai tawak-tawak. Gong dimainkan dalam pelbagai persembahan muzik tradisi misalnya dalam persembahan Mak Yong. Gong hanya mempunyai satu permukaan sahaja dan ditengah permukaan tersebut dilekukkan daripada dalam serta membonjol keluar. Gong dipalu dengan kayu berbalut getah dihujungnya dan bunyinya berdengung.

Caklempong

Alat muzik ini diperbuat daripada tembaga atau perunggu. Saiz caklempong kecil. Bentuk caklempong seperti periuk iaitu melengkung ke bawah. Muka caklempong licin. Pada bahagian tengah muka caklempong terdapat satu tombol kecil. Caklempong dimainkan dengan cara menyusunnya sebaris di atas para khas. Kemudian pemain duduk menghadap caklempongdan memalunya dengan menggunakan sepasang kayu pemalu.caklempong dimainkan untuk mengiringi tarian Piring, tarian Lilin, Wayang Kulit dan banyak lagi.

Rebana

Rebana merupakan sejenis gendang satu muka yang berbentuk seperti pasu. Gebana ini diperbuat daripada kayu, kulit kambing, rotan dan buluh. Alat muzik ini berperanan sebagai penyokong irama dengan pola-pola paluan yang dapat dikategorikan kepada irama asas (basic), penambahan (additire), dan menyilang (cross rythmn). Rebana ini sering digunakan untuk dalam tarian Zapin,Joget dan Inang.

Serunai

Serunai ialah sejenis alat muzik tradisi yang perlu ditiup apabila hendak membunyikannya. Alat tiupan ini mempunyai pipit berlapis-lapis. Pelidaknya sebanyak empat lapis diperbuat daripada daun lontar kering. Pemegang pipit ialah tiub ligam yang dipasang pada kemuncak badan serunai. Badan serunai diperbuat daripada kayu keras dalam bentuk kun dengan bahagian bawahnya berbentuk loceng. Badannya boleh diceraikan kepada 3 bahagian. Badan serunai mempunyai tujuh lubang memetik di belakang. Serunai ini digunakan untuk mengiringi wayang kulit, gendang silat dan gendang keling.

Sekian sahaja untuk kali. Semoga anda lebih mengenali alat muzik tradisional kita. Wassalam.